🧠 مقاله تخصصی: تجهیزات پسیو در شبکههای FTTH
مقدمه
زیرساخت شبکههای FTTH (Fiber To The Home) بر پایه دو گروه اصلی تجهیزات ساخته میشود:
اکتیو (Active) و پسیو (Passive).
در حالیکه تجهیزات اکتیو مانند OLT و ONT وظیفهی تبدیل و انتقال سیگنالهای نوری را دارند، تجهیزات پسیو مسئول مسیر فیزیکی انتقال نور و تقسیم آن بین مشترکین هستند — بدون آنکه به برق یا منبع تغذیه نیاز داشته باشند.
1. فیبر نوری (Optical Fiber)
فیبر نوری، ستون فقرات شبکه FTTH است. از شیشه یا پلاستیک بسیار خالص ساخته میشود و نور را با پدیدهی بازتاب کامل داخلی از مبدا تا مقصد هدایت میکند.
ویژگیها:
- قطر معمولی هسته: 9/125 µm (Single‑Mode)
- تلفات نوری بسیار پایین: حدود 0.35 dB/km در طول موج 1310 nm
- مقاوم در برابر نویزهای الکترومغناطیسی
کاربرد:
انتقال سیگنال از OLT تا اسپلیتر و سپس تا واحدهای ONT مشترکین.
2. اسپلیتر نوری (Optical Splitter)
اسپلیتر یا تقسیمکنندهی نور، یکی از مهمترین اجزای پسیو است که یک ورودی نوری را به چند خروجی تقسیم میکند.
انواع:
- 1×2 – 1×4 – 1×8 – 1×16 – 1×32 – 1×64
- بر پایه دو فناوری: FBT (Fused Biconical Taper) و PLC (Planar Lightwave Circuit)
نکات فنی:
- تلفات اسپلیتر PLC در هر انشعاب حدود 3.5 تا 17 dB بسته به نسبت تقسیم است.
- نصب در ODF یا جعبههای ترمینال (ODP / OTB) انجام میشود.
کاربرد:
توزیع سیگنال نوری از پورت GPON در OLT به چند مشترک خانگی.
3. پچکورد (Patch Cord) و پیگتیل (Pigtail)
برای اتصال مطمئن میان تجهیزات، از پچکوردهای نوری با کانکتورهای آماده استفاده میشود.
مشخصات:
- نوع فیبر: SM / MM
- کانکتورهای رایج: SC, LC, FC, ST
- طول استاندارد: 1 تا 10 متر
- جنس روکش: PVC یا LSZH مقاوم در حرارت
پیگتیل:
فیبر کوتاه با یک سر کانکتور و یک سر باز جهت جوش فیوژن داخل کاست ODF یا OTB.
4. کاست فیوژن و ODF (Optical Distribution Frame)
کاست محل نگهداری فیوژنها (اتصالهای نوری دائم) است. برای هر کاست معمولاً تا 12 فیوژن در نظر گرفته میشود.
ODF نیز رک یا فریم توزیع فیبرهاست که کاست، اسپلیتر، و پچکوردها درون آن نصب میشوند.
مزایا:
- نظمدهی کابلهای ورودی و خروجی
- حفاظت در برابر شکستگی یا گرد و غبار
- قابلیت شمارهگذاری مسیرها برای تعمیرات آسان
5. جعبه ترمینال نوری (ODP / OTB)
در نزدیک ساختمانها یا داخل واحدها نصب میشود و نقطهی اتصال فیبر مشترک با پچکورد است.
ویژگیها:
- ضد رطوبت و UV
- ظرفیت 2 تا 16 پورت
- دارای نگهدارندهی اسپلیترهای کوچک یا مینیکاست فیوژن
- نصب دیواری، داکتی یا روی دکل
6. سایر قطعات پسیو
- آداپتور نوری (Optical Adapter): رابط بین دو کانکتور مشابه در پچپنل.
- Cable Management: حلقهها و مسیرهای هدایت کابل داخل رکها.
- Protective Tube / Tray: لوله محافظ و سینی نگهدارندهی فیبر.
جمعبندی
تجهیزات پسیو در شبکههای FTTH نقش حیاتی در پایداری، سهولت نگهداری، و کیفیت سیگنال دارند.
انتخاب صحیح نوع اسپلیتر، کیفیت فیبر، و اصول مدیریت کابل، پایهی هر پروژهی فیبر نوری موفق را شکل میدهد.
بدون توجه به این قطعات، حتی پیشرفتهترین تجهیزات اکتیو هم نمیتوانند عملکرد مطلوب داشته باشند.