مقاله تخصصی: تجهیزات اکتیو در شبکههای FTTH
مقدمه:
شبکههای فیبر نوری تا منزل (FTTH – Fiber To The Home)، برای ارتباط بین مرکز مخابرات و کاربران، دو نوع تجهیزات دارند:
پسیو (بدون برق) و اکتیو (دارای منبع تغذیه و مدار الکترونیکی).
تجهیزات اکتیو وظیفه پردازش، تبدیل و مدیریت سیگنالهای نوری را بر عهده دارند و قلب هوشمند شبکهی فیبر نوری محسوب میشوند.
1. OLT (Optical Line Terminal)
OLT در مرکز شبکه (مرکز مخابرات یا دیتاسنتر) نصب میشود. این دستگاه نقطهی شروع انتقال سیگنال نوری GPON یا XGS‑PON است.
هر پورت OLT از طریق اسپلیتر نوری به دهها مشترک متصل میشود.
وظایف اصلی OLT:
- تبدیل سیگنال دیجیتال به نور (Downstream) و دریافت نور از ONTها (Upstream)
- اختصاص پهنای باند به مشترکین بر اساس Dynamic Bandwidth Allocation (DBA)
- مدیریت Authentication و IPهای اختصاصی
- مانیتورینگ و نگهداری از شبکه از طریق SNMP و Web CLI
مشخصات فنی:
- نوع پورت: GPON / XGPON / XGS‑PON
- سرعت انتقال: تا 10 Gbps
- فضای رک: 1U تا 6U
- ماژول نوری: SFP/SFP+ با طول برد 20 km
نمونه برند: Huawei MA5608T، ZTE ZXA10 C600، Fiberhome AN5516.
2. ONT یا ONU (Optical Network Terminal)
در سمت کاربر (منزل یا واحد تجاری) قرار دارد و فیبر نوری را به پورتهای LAN، Wi-Fi، یا تلفن تبدیل میکند.
وظایف اصلی ONT:
- دریافت سیگنال نوری از اسپلیتر و تبدیل به داده الکتریکی
- ارائه پورتهای LAN، تلفن و USB
- مدیریت کاربر از طریق واسط وب (Web GUI)
- پشتیبانی از VoIP، IPTV، و VLAN
استانداردها:
- ITU‑T G.984.x (GPON)
- ITU‑T G.987.x (XG‑PON)
- ITU‑T G.9807.x (XGS‑PON)
نمونه رایج: Huawei EchoLife HG8245Q2 – دارای ۴ پورت LAN گیگابیتی، ۱ RJ11، و ۲ USB.
3. ماژولهای نوری SFP / SFP+
ماژول قابلتعویضی است که درون تجهیزات OLT یا سوئیچ قرار میگیرد تا ارتباط فیبر ایجاد شود.
انواع:
- SFP (1.25 Gbps) برای GPON
- SFP+ (10 Gbps) برای XGS‑PON
- BiDi SFP (تک فیبر با دو طول موج) – کاهش نیاز به کابل دوگانه
مشخصات مهم:
- طول موج: 1310 nm (TX) / 1490 nm (RX)
- فواصل استاندارد: 10 km / 20 km / 40 km
- نوع کانکتور: SC / LC
- توان خروجی: +2 تا +5 dBm
4. سوئیچهای لایه دسترسی (Access Switch)
در ساختمانهای بزرگ یا شبکههای مجتمع، بین OLT و کاربران قرار میگیرد تا توزیع ترافیک داخلی را انجام دهد.
ویژگیها:
- پورت گیگابیتی + فیبر Uplink
- VLAN و QoS برای تفکیک کاربران
- نصب در رک داخلی یا اتاق تجهیزات (IDF)
- مدیریت از راه دور با SNMP، SSH، یا Web
5. اجزای تغذیه و کنترل
تجهیزات اکتیو نیازمند تغذیه پایدار هستند:
- منبع تغذیه –48 VDC در OLT (استاندارد مخابراتی)
- آداپتورهای 12 VDC برای ONTها
- UPS یا برق اضطراری جهت جلوگیری از قطعی سرویس
- سیستمهای Cooling / Fan / Alarm برای دیتاسنتر
6. نقش مدیریت و مانیتورینگ
هر OLT از طریق سامانههای مدیریتی (OMC یا EMS) کنترل میشود.
ویژگیهای کلیدی مدیریت شبکه FTTH:
- SNMP Protocol برای مانیتورینگ ترافیک و وضعیت پورتها
- CLI/Web Interface برای تنظیم پروفایل کاربران
- Syslog جهت ثبت رخدادها و هشدارها
- Remote Provisioning برای فعالسازی سریع ONTها
7. جمعبندی
تجهیزات اکتیو در شبکه FTTH نقش هوشمند قلب و مغز سیستم را دارند.
با انتخاب درست OLT و ONT سازگار، SFP مناسب و طراحی اصولی برق و خنککننده، پایداری و سرعت شبکه به بالاترین حد خود میرسد.
سرمایهگذاری روی تجهیزات اکتیو باکیفیت، تفاوت مستقیم در سرعت، امنیت و رضایت مشترکین ایجاد میکند.